Basiskennis ICT
Nieuwe media & het basisonderwijs
Mediawijsheid
‘Mediawijsheid is het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld', aldus Raad van Cultuur (2005).
Eerlijk is eerlijk, mediawijsheid is dus een heel erg breed begrip. Hoe geef je mediawijsheid een plaats in het onderwijs? Wat is concreet het doel van mediawijsheid?
De Raad van Cultuur (2005) beschrijft dat het bij mediawijsheid gaat om drie belangrijke activiteiten:
-
Functioneren: iedereen moet mediawijs zijn om goed te kunnen functioneren in de hedendaagse maatschappij.
-
Participeren: iedereen moet mediawijs zijn om te kunnen participeren in het maatschappelijke proces.
-
Produceren: mediawijsheid legt nadruk op het zelf maken of produceren van media-inhouden en voegt houding en mentaliteit toe als belangrijk aspect van mediawijsheid.
Om een beeld te geven van wat dit kan inhouden, hierbij enkele voorbeelden:
-
Functioneren: je kunt informatie van het internet beoordelen op betrouwbaarheid.
-
Participeren: je kunt meepraten op een forum om op de hoogte te blijven van de snel veranderende actualiteit.
-
Produceren: je kunt webblogs maken, posten op fora, youtube-filmpjes maken, etc.
In de klas moet je als leerkracht dus zorgen dat kinderen kunnen omgaan met nieuwe media, dat kinderen kunnen meedoen middels nieuwe media en kinderen media-inhouden kunnen maken.
Voor leerkrachten is er geen verschil in de definitie van mediawijsheid ten opzichte van leerlingen. Enkel moet je als leerkracht op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van nieuwe media. Om nieuwe media te kunnen onderwijzen moet je zelf ervaren zijn in het gebruik, anders kun je het niet overbrengen.
Hoe kun je stappen maken om mediawijsheid te bevorderen?
We noemen twee modellen die je op weg kunnen helpen.
(Zwanenberg &Pardoen, 2010, P38)
Dit is een instrument om de mediawijsheidsituatie in kaart te brengen. Deze vertegenwoordigt vier aspecten: reflectie, techniek, analyse en creativiteit.
Analyse en reflectie (de twee linker kwadranten) hebben betrekking op denken. Techniek en creativiteit hebben betrekking op doen. De kwadranten kunnen qua grootte van elkaar verschillen (gebaseerd op de gespendeerde uren en aandacht). Hiermee kun je zien of de vier aspecten in een evenwichtige verdeling aanwezig zijn. De grootte van de kwadranten wordt bepaald aan de hand van een schatting. Deze schatting is van grote waarde omdat hierdoor direct gereflecteerd wordt (‘hoe doen wij het nu?’). Deze reflectie zal bijdragen aan een volgende stap naar een evenwichtige verdeling van de kwadranten.
Mediawijzer.net (2012)
Dit figuur wordt gebruikt om mediawijsheid meetbaar te maken. Dit doen zij aan de hand van 10 mediawijsheidcompetenties. Zij onderscheiden voor de 10 competenties vier hoofdgroepen, welke in moeilijkheidsgraad oplopen:
-
Begrip
-
Gebruik
-
Communicatie
-
Strategie
De genoemde competenties zijn leerdoelen welke je kunt aanhouden voor de les.
Door de oplopende moeilijkheidsgraad kun je kinderen gericht en adaptief uitdagen.
Wat je kunt doen om jouw leerlingen mediawijs te maken? Ontwikkel een visie op mediawijsheid en ontwikkel jouw eigen lessen! Je zult enthousiast worden door het zelf te doen!
Voor jouw lessen zul je gebruik maken van Web 2.0 toepassingen.
Lees verder over wat Web 2.0 inhoud.
-
Mediawijsheid= kennis, vaardigheden en mentaliteit nodig om bewust, kritisch en actief om te gaan met nieuwe media.
-
Functioneren: om kunnen gaan met...
-
Participeren: meedoen met...
-
Produceren: maken...
-
Competenties: begrip (passief), gebruik (actief), communicatie (interactief), strategie (effectief)
Bronnen:
Bolhuis, Erik & Van der Hoeff, Aike (Red.). (2013). OnderWIJS met ICT. Bussum: Uitgeverij Coutinho.
Mediawijzer.net. (2012). Competentiemodel voor mediawijsheid gepresenteerd. Geraadpleegd op 21 december 2015, van
http://www.mediawijzer.net/competentiemodel-voor-mediawijsheid-gepresenteerd/
Raad van Cultuur. (2005). Mediawijsheid. Geraadpleegd op 21 december 2015, van https://www.cultuur.nl/upload/documents/adviezen/Mediawijsheid.pdf